มารู้จักไต กันเถอะ

ไตเป็นอวัยวะภายในที่อยู่ใต้กล้ามเนื้อหลังของร่างกายบริเวณบั้นเอวทั้งสองข้าง  ปกติไตมีสองข้างลักษณะคล้ายถั่วยาว 12-14 เซนติเมตร

ไตมีหน้าที่สำคัญ 3 ประการ

1. กรองของเสียและสารน้ำออกจากร่างกายออกมาทางปัสสาวะ  ของเสียที่ไตกำจัดได้แก่ ยูเรีย หรือ บียูเอ็น (BUN)  ครีอะตินิน (Creatinine) เป็นต้น
2. รักษาระดับเกลือแร่ในเลือดให้เป็นปกติ  เกลือแร่เหล่านี้ได้แก่ โซเดียม โปแตสเซียม แคลเซียม ฟอสเฟต และกรดด่างในร่างกาย
3. สร้างฮอร์โมนหลายชนิด

• สารควบคุมความดันโลหิต คือเรนิน ช่วยควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในระดับที่คงที่
• สารสร้างเม็ดเลือดแดง คือ อีริโทรโพอิติน  ช่วยกระตุ้นไขกระดูกให้สร้างเม็ดเลือดแดง
• สารเสริมสร้างกระดูก คือ วิตามินดี ช่วยให้ระดับฟอสเฟตและแคลเซียมอยู่ในระดับปกติ  ช่วยให้กระดูกแข็งแรง

โรคไตเรื้อรังคืออะไร

เมื่อเราอายุมากกว่า 30 ปี ไตของเราเริ่มทำงานลดลงตามธรรมชาติ เสื่อมอย่างช้าๆประมาณ 1% ต่อปี  แต่ถ้าไตเสื่อมลงอย่างรวดเร็วและต่อเนื่องทำให้เกิดความผิดปกติถาวร เรียกว่า โรคไตเรื้อรัง

โรคไตเรื้อรังเกิดได้จากหลายสาเหตุ ได้แก่

1. โรคเรื้อรัง ได้แก่ เบาหวาน  ความดันโลหิตสูง  เอสแอลอี  (ภูมิคุ้มกันผิดปกติ)  โรคเก๊าท์   นิ่วในไต ไตอักเสบ การติดเชื้อของทางเดินปัสสาวะซ้ำๆ เป็นต้น
2. ผลข้างเคียงจากยาและสารเคมีต่างๆ ได้แก่ ยาแก้ปวดข้อ โดยเฉพาะที่เรียกว่า เอ็นเสด  ยาปฏิชีวนะ ยาลดความอ้วน ยาชุด ยาสมุนไพรเป็นต้น
3. กรรมพันธุ์หรือความผิดปกติตั้งแต่เกิด เช่น ไตมีขนาดเล็ก  มีการอุดตันของระบบทางเดินปัสสาวะ  ถุงน้ำในไต

การแบ่งระยะของโรคไตเรื้อรัง ทราบได้จาก

1. อัตราการกรองของไต(GFR) บ่งถึงการทำงานของไต   ซึ่งคำนวนจากระดับ ครีอะตินีนในเลือด เพศ และอายุ
2. ความผิดปกติของปัสสาวะ
3. การตรวจทางรังสี

โรคไตเรื้อรังมีผลอย่างไร

เมื่อไตทำงานผิดปกติระยะแรกๆท่านจะไม่มีอาการใดๆของไตวายเลยก็ได้  อาการที่ท่านมีอยู่อาจเป็นอาการของโรคเดิมที่มีอยู่แล้ว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ภูมิแพ้ เป็นต้น
เมื่อเข้าสู่ไตเรื้อรังระยะที่ 3 เป็นต้นไป ไตจะเริ่มขับสารน้ำและของเสียออกทางปัสสาวะผิดปกติ  ทำให้ร่างกายมีอาการเช่น

• รู้สึกไม่สบาย  อ่อนเพลีย คลื่นไส้  รับรู้รสชาติอาหารลดลง  เบื่ออาหารรู้สึกง่วงซึม สับสน มีอาการปวดกระดูกและข้อ
• โลหิตจาง  เหนื่อยง่าย  และอ่อนเพลีย  เกิดจากไตสร้างฮอร์โมนที่ช่วยสร้างเม็ดเลือดแดงได้ไม่เพียงพอ
• บวมบริเวณเท้า และรอบๆเปลือกตา  เนื่องจากไตกำจัดสารน้ำส่วนเกินไม่ได้  จึงเกิดการสะสมในร่างกายมากขึ้น  จึงเกิดอาการบวม เป็นๆหายๆ  เมื่อเป็นมากจะเกิดอาการน้ำท่วมปอด  ทำให้อึดอัดหายใจลำบาก
• ความดันโลหิตสูง  ทำให้มีอาการปวดศีรษะเรื้อรัง  อ่อนเพลีย  และเป็นโรคหัวใจได้